Toolkit
Niniejszy zbiór stanowi praktyczny dodatek do udostępnionego na stronie podręcznika. Jest to zbiór narzędzi, które mogą realnie pomóc Wam zarówno w zadaniach konkursowych, jak i w codziennym korzystaniu z internetu.
Zebraliśmy tutaj wybrane serwisy i aplikacje przydatne przy sprawdzaniu wiarygodności treści, analizie obrazów, weryfikacji kont, stron i źródeł informacji. Nie jest to „pełna encyklopedia OSINT”, ale raczej zestaw sprawdzonych punktów startu.
Nie musicie korzystać ze wszystkich narzędzi. Potraktujcie je jak menu: wybierzcie kilka, przetestujcie je na konkretnych przykładach i zobaczcie, które najlepiej wpisują się w Wasz styl pracy.
Celem Toolkitu jest ułatwienie Wam krytycznej analizy informacji i pokazanie, że do walki z dezinformacją da się podejść w sposób metodyczny i uporządkowany.
WebArchive:
Archiwum pozwalające zobaczyć, jak wyglądała strona w przeszłości. Niezastąpione przy analizie usuniętych lub zmienionych treści.
Fotoforensics:
Umożliwia analizę zdjęć pod kątem edycji (np. Photoshop). Pomaga wykryć nienaturalne zmiany w obrazach.
osintframework:
Mapa linków do setek narzędzi OSINT. Bardzo dobre miejsce do szukania mniej znanych narzędzi do weryfikacji ludzi, miejsc i treści.
osomenet:
https://osome.iu.edu/tools/osomenet
Platforma badawcza Uniwersytetu Indiana oferująca narzędzia do analizy tego, jak informacje rozchodzą się w social mediach. W jej ramach znajdziesz m.in. Hoaxy (wizualizacja rozpowszechniania treści i fact-checków) oraz Botometer (ocena, czy konto na Twitter/X zachowuje się jak bot). Przydatne do badania koordynowanych kampanii, sieci botów i dynamiki dezinformacji.
RevEye (wyszukiwanie obrazem):
https://chrome.google.com/webstore/detail/reveye-reverse-image-sear/keaaclcjhehbbapnphnmpiklalfhelgf
https://chrome.google.com/webstore/detail/reveye-reverse-image-sear/keaaclcjhehbbapnphnmpiklalfhelgf
https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/reveye-ris
Wtyczka do przeglądarki, pozwalająca na przeszukanie wskazanych przeglądarek w poszukiwaniu danego obrazu.
Archiwum internetowe
https://github.com/dessant/web-archives
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/wayback-machine_new
https://chrome.google.com/webstore/detail/wayback-machine/fpnmgdkabkmnadcjpehmlllkndpkmiak
Archiwa internetowe pozwalają na sprawdzenie zmian w zawartości strony w czasie oraz na zachowanie stanu strony w danym momencie.
EXIF
https://apps.apple.com/app/exiftool-reader/id1636199770
https://www.acutesystems.com/free/dl_apev.htm
Narzędzia pozwalają sprawdzić ukryte metadane zdjęć, np. datę, miejsce wykonania, użyte urządzenie. W fact-checkingu pomaga weryfikować autentyczność i kontekst fotografii.
SmartDeblurr
Prosty retusz zdjęcia – użyteczny, jeśli poruszenie uniemożliwia dostrzeżenie elementów koniecznych do weryfikacji kontekstu.
Mapy:
Warszawa Ukośna
Miejski serwis prezentujący ukośne zdjęcia lotnicze Warszawy, przydatny w fact-checkingu do szczegółowej weryfikacji budynków i otoczenia z różnych perspektyw.
Google Earth Pro
https://support.google.com/earth/answer/168344#zippy=
Narzędzie do przeglądania zdjęć satelitarnych i trójwymiarowych map, przydatne w fact-checkingu do analizy lokalizacji i porównywania zmian w czasie.
Open Street Map
https://www.openstreetmap.org/#map=6/52.018/19.137
Otwarta, tworzona przez społeczność mapa świata, która pozwala weryfikować szczegóły terenowe i infrastrukturę w badanych miejscach.
Wikimapia
Serwis łączący mapy satelitarne z opisami dodawanymi przez użytkowników, pomocny w identyfikacji obiektów i lokalizacji.
Mapillary
Platforma ze zdjęciami ulicznymi tworzonymi przez użytkowników. Pozwala sprawdzać szczegóły otoczenia z perspektywy ulicy.
MapChecking
Narzędzie do obliczania, ile osób zmieści się na danym obszarze. Przydatne przy weryfikacji frekwencji zgromadzeń.
Mapa koron drzew
https://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=zielen
Warszawska mapa pokazująca rozmieszczenie drzew i zieleni. Może pomóc np. w analizie zdjęć i filmów pod kątem zgodności z rzeczywistym otoczeniem.
Operatory Google
https://gist.github.com/sundowndev/283efaddbcf896ab405488330d1bbc06
Baza zapytań do przeglądarek. Skonstruowana tak, by znaleźć specyficzne rodzaje danych.
Whatsmyname
Narzędzie OSINT umożliwiające sprawdzanie, czy dana nazwa użytkownika jest zarejestrowana na różnych portalach i serwisach online. Pomaga w analizie i weryfikacji tożsamości kont.
MediaBiasFactchecking
https://mediabiasfactcheck.com
Baza danych oceniająca wiarygodność i stronniczość mediów. Przydatna do szybkiego sprawdzenia, na ile źródło informacji jest rzetelne i neutralne.
Internetowy System Aktów Prawnych
System informacji prawnej redagowany przez zespół Kancelarii Sejmu RP. ISAP zawiera opisy bibliograficzne i teksty aktów prawnych publikowanych na podstawie ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych.
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
https://aplikacja.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/Search.aspx
Oficjalny rejestr jednoosobowych działalności gospodarczych i wspólników spółek cywilnych w Polsce.
Portal Rządowego Procesu Legislacyjnego
Oficjalny serwis Rządowego Centrum Legislacji, w którym można śledzić rządowy proces tworzenia prawa w Polsce (od pierwszych założeń, po ogłoszenie w Dzienniku Ustaw, wraz ze zgłaszanymi opiniami i uzasadnieniami do aktów).
Portal Rejestrów Sądowych – moduł KRS
Oficjalny serwis Ministerstwa Sprawiedliwości, który daje elektroniczny dostęp do Krajowego Rejestru Sądowego. Kluczowe narzędzie, gdy chcemy sprawdzić, czy jakaś spółka, fundacja, stowarzyszenie naprawdę istnieją i jak wygląda ich sytuacja prawna.
Geoportal
Oficjalna państwowa przeglądarka map, która daje dostęp do urzędowych danych przestrzennych: działki, budynki, ortofotomapy, sieć dróg, lasy, formy ochrony przyrody, plany przestrzenne itd.
Główny Urząd Statystyczny (GUS)
Oficjalne dane statystyczne o Polsce: demografia, gospodarka, rynek pracy, zdrowie, edukacja i wiele innych. Podstawa do konfrontowania sensacyjnych nagłówków z rzeczywistymi liczbami.
Eurostat
https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/database
Serwis z danymi i wizualizacjami na temat klimatu, energii, zdrowia, pandemii, rozwoju demograficznego itd. Pomaga sprawdzać głośne globalne tezy (np. o CO₂, szczepionkach, energii jądrowej) w oparciu o zebrane dane źródłowe.